अयोध्येत २२ जानेवारी २०२४ रोजी होणा-या रामलल्लांच्या प्राणप्रतिष्ठापना कार्यक्रमात शंकराचार्यांनी सहभागी होणार नसल्याचे जाहीरपणे सांगितले. हा कार्यक्रम हिंदू धर्मातील शास्त्र, विधींनुसार होत नसून त्याचे उल्लंघन करणारा असल्याचा आक्षेप स्वामी अविमुक्तेश्वरानंद सरस्वती आणि स्वामी निश्चलानंद सरस्वती यांनी घेतला आहे. त्यामुळे या कार्यक्रमाला शंकराचार्य उपस्थित राहणार नाहीत. त्यामुळे सर्व शंकराचार्य चर्चेत आले आहेत.
धर्मानुसार आद्य शंकराचार्यांनी मठांची स्थापना केली होती. ते हिंदूना दिशा दाखवणारे आणि धर्मगुरु होते. त्यांना जगदगुरु म्हणून देखील ओळखले जाते. शंकराचार्यांनी देशातील चार वेगवेगळ््या दिशांमध्ये स्थापन केलेल्या मठांची जबाबदारी त्यांच्या ४ शिष्यांवर सोपवली. या मठांच्या प्रमुखांना शंकराचार्य असे म्हटले जाते.
सनातन धर्मानुसार, मठात गुरु आपल्या शिष्यांना सतातन धर्माचे शिकवण आणि ज्ञान देतात. शिवाय मठात आयुष्याचे काही महत्वाचे पैलू, समाजाची सेवा आणि साहित्य यांचे ज्ञान दिले जाते. शंकराचार्य या पदावर विराजमान होण्यासाठी व्यक्ती संन्यासी, वेदांत ब्राम्हण, ब्रम्हचारी असायला हवा. या शिवाय, संस्कृत, चतुर्वेद आणि पुराण या सर्वांचे ज्ञान असणे, अभ्यास असणेही महत्वाचे आहे. ज्यांना शंकराचार्य बनायचे आहे. त्यांनी आचार्य महामंडलेश्वर आणि प्रतिष्ठित संतांच्या सभेची सहमती घ्यावी लागते.
देशातील प्रमुख शंकराचार्य
१) गोवर्धन मठ
ओडिशाच्या पुरी येथे गोवर्धन मठाची स्थापना करण्यात आली होती. गोवर्धन मठाच्या सन्यांश्यानंतर अरण्य संप्रदायाचे नाव लावले जाते. निश्चलानंद सरस्वती असे या मठाच्या शंकराचार्यांचे नाव आहे. या मठाअंतर्गत ऋग्वेद आहे.
शारदा मठ
शारदा मठ हा गुजरातमधील द्वारकाधाम येथे आहे. सदानंद सरस्वती हे शारदा मठाचे शंकराचार्य आहेत. या मठाअंतर्गत सामवेद आहे.
ज्योतिर्मठ
उत्तराखंडच्या बद्रिकाश्रम येथे ज्योतिर्मठ आहे. स्वामी अविमुक्तेश्वरानंद या मठाचे शंकराचार्य आहेत. या मठाअंतर्गत अथर्ववेद आहे.
श्रृंगेरी मठ
दक्षिण भारतातील रामेश्वरम येथे श्रृंगेरी मठ आहे. जगतगुरु भारती तीर्थ या मठाचे शंकराचार्य आहेत. या मठाअंतर्गत यजुर्वेद आहे.
